۷.۲۸.۱۳۸۸

چرا آسمان آبی است؟!

شاید هیچ موضوعی به این اندازه واضح و بدیهی نباشد كه آسمان آبی است. اما چرا آسمان ما آبی است و مثلا بنفش، ‌قرمز یا صورتی نیست؟‌ مثلا شب‌ها كه خورشید در آسمان نیست، با آسمانی مشكی طرف هستیم كه نور ستاره‌ها و ماه در پس‌زمینه مشكی آن می‌درخشد.

چرا در روز این اتفاق نمی‌افتد مثلا در روز به جای آسمانی آبی، ‌آسمانی تیره می‌داشتیم كه خورشید در زمینه آن بدرخشد؟

این اتفاق می‌افتاد اگر زمین جو نداشت. در واقع مسوولیت اصلی همه این داستان‌ها، جو زمین است كه باعث می شود زندگی ما روی زمین ادامه یابد.
تابش نور خورشید در مقابل ماه یا ستاره‌ها بسیار زیاد است و به همین دلیل زمانی كه وارد جو زمین می‌شود، تاثیری متفاوت از نور ماه و ستاره‌ها در شب ایجاد می‌كند.

نور خورشید تركیبی از طول موج‌های مختلف است كه رنگ‌های مختلفی را در دل نور سفید خود دارد هنگام وقوع رنگین‌كمان شما می‌توانید این طیف رنگی را ببینید یا با قرار دادن منشوری در برابر پرتو نور خورشید آن را به رنگ‌های سازنده آن تجزیه كنید. این نور سپید و درخشان خورشید در روز اما برای این‌كه بتواند خود را به چشمان ما برساند باید از میان جو غلیظ سیاره ما عبور كند. جوی كه عمدتا از نیتروژن و اكسیژن تشكیل شده است.

عبور نور خورشید از دل این گازهای جوی كه ابعاد ذرات تشكیل‌دهنده آنها از طول موج نور عبوری كوچك‌تر است، باعث می‌شود تا این طول موج‌های مختلف متناسب با طول موجشان در جو پراكنده شوند. همین پراكندگی است كه باعث می‌شود تا در روز برخلاف شب همه آسمان روشن شود چرا كه منبع نور، آنقدر قوی است كه میزان پراكندگی آن باعث روشن شدن كل آسمان می‌شود، اما چرا آسمان آبی است؟

پدیده پراكندگی طول موج‌های مختلف در محیط‌های مختلف را اصطلاحا به نام پدیده رایلی می‌شناسند. فرمول رایلی میزان پراكندگی نور در آسمان را بیان می‌كند. این پراكندگی و در واقع میزان پراكنده شدن هر یك از طول موج‌های مختلف در آسمان به ماده‌ای بستگی دارد كه نور از میان آن عبور می‌كند. جو زمین عمدتا از نیتروژن تشكیل شده است و مولكول‌های این گاز در شرایط عادی نور آبی را بیش از بقیه طول موج‌ها پراكنده می‌كنند. نتیجه این می‌شود كه غیر از مواقعی كه غبار زیادی در جو وجود دارد یا هنگام غروب خورشید آسمان را آبی ببینیم.
این پدیده در سیارات دیگر هم اعمال می‌شود. مثلا در مریخ با توجه به تركیب جوی آن عمدتا طول موج نور قرمز است كه پراكنده می شود و به همین دلیل هم می توانید در مریخ آسمانی سرخ فام را ببینید. اما اگر زمین جو نداشت چه؟ ‌در این صورت هیچ پراكندگی رخ نمی‌داد و آسمان سیاهی داشتیم كه خورشیددرخشانی در زمینه سیاه آن می‌درخشید.

هیچ نظری موجود نیست:

http://up.iranblog.com/images/0z5dgraxwa4j49a5ts77.gif http://up.iranblog.com/images/gv83ah5giec9g8jkopmc.gif